Cách trụ sở UBND huyện Phong Điền khoảng 5km. Với diện tích 25.000m2. Bao gồm: Tượng đài, quảng trường, sân nội bộ, công viên cây xanh, … Tại nơi đây, ghi lại những chiến công oanh liệt của Tiểu đoàn Tây Đô tiêu diệt hoàn toàn tiểu đoàn “Cọp đen” trả thù cho hơn 200 đồng bào vô tội. Để ghi nhớ những chiến công oanh liệt của lực lượng vũ trang tỉnh nhà, đặt biệt là tiểu đoàn Tây Đô, UBND tỉnh Cần Thơ có Quyết định số 2555/QĐ.CT.HC97 ngày 08/10/1997 công nhận Chiến thắng Ông Hào là Di tích lịch sử - văn hoá địa phương.

Cụ Phan Văn Trị (Cử Trị) sinh năm 1830 tại thôn Hưng Thạnh, huyện Bảo An, phủ Hoằng An, trấn Vĩnh Thanh (nay là xã Thạnh Phú Đông, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre) trong một gia đình nho giàu truyền thống yêu nước. Cụ rất hiếu học, thông minh và sớm có lòng yêu nước. Năm 1849 tại khoa thi Hương tổ chức ở trường Gia Định, cụ đỗ Cử nhân nhưng không ra làm quan mà vui sống với việc dạy học và thơ phú. Năm 1862, Pháp chiếm Gia Định, cụ lánh xuống Vĩnh Long. Năm 1868 cụ về làng Nhơn Ái, huyện Phong Điền, tỉnh Cần Thơ mở trường dạy học, làm thơ chống bọn quan lại cầu vinh thực dân Pháp; đồng thời làm thơ ca ngợi nghĩa khí của các sĩ phu, nghĩa quân yêu nước chống Pháp. Trong sự nghiệp văn chương của cụ Cử Trị, các thơ văn của cụ đậm nét yêu nước, thương dân xứng đáng là nhà thơ dũng khí đấu tranh cho chính nghĩa nhân dân Nam bộ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Đặc biệt là cuộc bút chiến với Tôn Thọ Tường đã để lại cho đời nhiều bài thơ bất hủ và niềm vinh quang cho nhân dân đất Phong Điền.

Nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị qua đời ngày 22 tháng 6 (âm lịch) năm 1910, tại làng Nhơn Ái, huyện Phong Điền và được bà con an táng trong vườn nhà ông Lê Tiến Dũng, ấp Nhơn Lộc I, xã Nhơn Ái. Tuy nhiên, để che mắt người Pháp, dân làng đã tổ chức lễ an táng giả tại chùa Vạn Linh, xã Long Hoà (nay là phường Long Hoà, quận Bình Thủy). Vì thế, sau này có thời người ta tranh luận nhau về ngôi mộ thật của Phan Văn Trị. Vì mục đích che giấu người Pháp và tay sai của Pháp, ngôi mộ thật của cụ Phan không được đắp nấm, không có tam cấp, cũng không có mộ bia, chỉ là một nấm đất nằm lẻ loi trên thảm cỏ xanh, xung quanh là rừng cây vắng lặng. Sau này, khi tình hình lắng dịu, dân làng Nhơn Ái mới đắp lại mộ và dựng bia (tấm bia mộ này hiện nay đã lạc mất).

        Năm 1959, mộ cụ Phan Văn Trị được đắp bằng xi măng bao quanh, giữa là nắm đất trồng cỏ xanh, có tấm bia khắc chữ quốc ngữ. Năm 1985, đoạn đường từ rạch Trà Niền vào mộ đã được nhân dân và học sinh trong xã dọn dẹp, đắp đất, trồng cây... Xung quanh khu mộ là vườn cây vắng lặng, đi lại khó khăn vì chỉ là đường đất, nhất là trong mùa mưa.

        Năm 1990, khu mộ được trùng tu tôn tạo, với nấm mộ mới bằng xi măng đá mài, có tam cấp, nhà tưởng niệm, hình ảnh, mộ bia cao 1,2 m, văn bia đá mài cao 1,6m, lối đi, hàng rào sắt và hàng rào cây xanh... trên tổng diện tích 600 m2.

Năm 2005, huyện Phong Điền tiến hành cải tạo mở rộng di tích với quy mô 3.000 m2. Công trình khánh thành năm 2006, nhân dịp kỷ niệm 96 năm ngày giỗ nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị. Công trình có hơn 10 hạng mục lớn, quan trọng là mở rộng mộ, xây nhà tưởng niệm mới trên diện tích 297 m2, nhà thủy tạ, nhà truyền thống, mương thoát nước tạo cảnh quan, cầu qua mương, bia đá hoa cương.

        Mộ cụ Phan Văn Trị nằm trên lộ Vòng Cung, cách thành phố Cần Thơ 16km, nằm trong khu vực có nhiều vườn cây trái sum xuê trĩu cành. Từ thành phố Cần Thơ theo quốc lộ 1, đi về hướng Sóc Trăng tới cầu Cái Răng rẽ phải chạy theo tỉnh lộ 923 (ven sông), du khách sẽ đi qua vùng cây ăn trái nổi tiếng và đến mộ nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị, ở ấp Nhơn Lộc 1, Thị Trấn Phong Điền, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ. Di tích mộ cụ Phan Văn Trị đã được Bộ Văn hoá - Thông tin (nay là Bộ Văn hoá - Thể thao - Du lịch) công nhận là di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia năm 1991. Nằm giữa miệt vườn, di tích có cảnh quan lý tưởng với sông sâu phía trước vườn cây vây quanh tạo không gian yên bình, cổ kính, là địa điểm lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch tìm về cội nguồn văn hoá dân tộc.

Cách thị trấn Phong Điền khoảng 3 km là khu du lịch sinh thái được “khai sinh” từ rất sớm của TP.Cần Thơ, 1990.

Tọa lạc trên diện tích 3 ha, Vườn du lịch sinh thái Giáo Dương lúc bấy giờ thu hút khá nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, nghỉ dưỡng và nhất là thưởng thức “trái ngọt cây lành” của đất phù sa Chín Rồng.

Ngày nay, “sức hút” của vườn vẫn còn nhất là vào những dịp lễ, tết, các ngày nghỉ, vườn tấp nập khách vào ra, đông nhất là lứa tuổi học trò.

Vườn du lịch sinh thái Giáo Dương nằm trong bóng mát của các tàn cây ăn trái lưu niên như: bưởi, mít, xoài, sầu riêng, nhưng nhiều nhất và hấp dẫn nhất vẫn là măng cụt và dâu Hạ Châu. Đặc biệt, dâu Hạ Châu là đặc sản của Phong Điền.

Theo một vài tư liệu, “cha đẻ” của dâu Hạ Châu là ông Lê Quang Minh (Ba Minh, ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền). Theo ông Ba Minh, trước giờ người dân đồng bằng nghe nói tới dâu là nghĩ ngay đến vị chua và cái hột của nó, nên thường lắc đầu không mấy thích. Họ chưa biết dâu Hạ Châu có đặc điểm vượt trội là khi chín thì vỏ và ruột có màu trắng ngà đẹp mắt, vị ngọt thanh, thơm, trông rất giống trái bòn bon. Chính vì những ưu điểm này mà khi cam bị vàng lá gân xanh (năm 1980), ông Ba Minh đã nghe lời thân phụ là ông Lê Quang Dực tuyển lựa và kiểm soát được giống dâu bằng cách ghép cành để tạo ra một giống dâu mới có nhiều ưu điểm. Ông còn mày mò tra cứu sách kỹ thuật ghép cây của Pháp và đã tìm ra được cách ghép đọt dâu đực lên thân dâu cái. Nhờ kỹ thuật ghép đọt thành công, vị ngọt của trái dâu tăng lên rất nhiều.

Ông Ba Minh bèn đặt tên dâu là Hạ Châu - Hạ Châu có nghĩa là miền dưới. Ông Ba Minh tiết lộ: “Cái lạ của dâu Hạ Châu là khi trái đã chín đài hoa vẫn còn bám chặt...”. Thì ra cái độc đáo của dâu Hạ Châu không chỉ màu sắc, tỷ lệ giữa cây đực và cây cái được trồng là 100 cây dâu cái xen 10 cây dâu đực. Cây dâu đực được bố trí xen kẽ đều trong vườn thì tỷ lệ đậu trái sẽ cao.

Dâu Hạ Châu trong vườn Giáo Dương vào mùa trái chín rất được khách tham quan tán thưởng. Đi dọc giữa hai hàng cây vàng ươm những trái dâu chín, vói tay hái một trái cho vô miệng thưởng thức vị ngọt pha chút chua dễ chịu, ai chẳng ưa! Và người ta càng thích hơn khi đến đây, điềm nhiên tự tại tại một trong 20 tum của vườn thưởng thức những con cá, con tôm đậm đà vị ngọt sông nước phù sa. Trong số các loại cá được khách du lịch khen ngợi, đặc biệt khách Tây ưa thích nhất là cá tai tượng chiên xù. Dĩa cá dọn ra bàn trong tiếng vỗ tay hoan hô của những vị khách đến từ lục địa châu Âu. Nếu có yêu cầu, khách sẽ được vườn cung cấp cần câu cùng mồi câu, thư thả buông cần. Cá câu được, đa số là tai tượng, chép, điêu hồng, sẽ được nhà bếp pha chế theo yêu cầu của khách, bằng không thì mang về nhà làm quà cho người thân.

Đến với Vườn du lịch sinh thái Giáo Dương, khách còn đến với những sinh vật được nuôi trong những chiếc lồng xinh xắn. Nào trăn, khỉ, nhím, cá sấu, kỳ nhông. Đặc biệt bạn sẽ thú vị khi được tự tay bơi chiếc xuồng ba lá dài theo các kênh mương trong vườn rợp bóng cây xanh. Đến đây, nếu có nhu cầu nghỉ đêm tại một trong 8 phòng trọ của vườn, bạn sẽ thư thái lắng nghe cây trái xạc xào trong ngọn gió thanh vắng đồng bằng êm ả.

Khu du lịch Mỹ Khánh là một trong những điểm du lịch sinh thái hấp dẫn của TP.Cần Thơ. Mỹ Khánh nằm giữa hai chợ nổi Cái Răng và Phong Điền, với diện tích hơn 50.000m2 rất bề thế và thoáng mát, đáp ứng nhu cầu vui chơi, nghỉ dưỡng.

Xuất phát từ nội ô TP.Cần Thơ, đến cầu Cái Răng rẽ phải hơn 5km, du khách sẽ đến với làng du lịch Mỹ Khánh. Chỉ với 10.000 đồng./người, du khách có thể tham quan thỏa thích, cảm nhận không khí trong lành khi dạo chơi dưới những bóng cây mát dịu với những ngôi nhà nông thôn “thứ thiệt” ẩn mình dưới vòm lá xanh.

Hơn 20 loại cây được trồng đan xen dọc lối đi như: mận, xoài, chôm chôm, mít, dâu, sầu riêng... lúc nào cũng tươi tốt, trĩu quả, cùng hương vị thơm ngon độc đáo sẽ mang đến cho du khách cảm giác nhẹ nhàng, thư giãn. Đặc biệt, nơi đây còn được tổ chức nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như: leo cao, xích lô đạp, nhảy bao bố và những trò mang tính tập thể, có tinh thần đồng đội như: đua guốc mộc, đi cầu ô thước, câu cá sấu...

Mỗi ngày, làng du lịch Mỹ Khánh thu hút hơn 500 lượt khách. Vào những ngày lễ hay ngày nghỉ, lượng khách lên đến hàng ngàn người. Với lượng khách ngày càng đông, ban quản lý đã tạo điều kiện để ẩm thực Nam bộ được phát huy, bằng cách chế biến những món ăn đặc sản miệt vườn, mang nhiều nét đặc trưng của xứ sở đồng bằng như: chuột quay lu, cá nướng ống tre, lẩu đồng quê, cá lóc nướng trui... Du khách được thưởng thức món ngon dưới những túp lều nhỏ xinh xinh, ấm cúng, thâm tình.Ngoài hệ thống nhà được xây theo lối kiến trúc Tây Nguyên, nơi đây còn có hai nhà hàng thủy tạ với sức chứa hàng trăm du khách.

Đặc biệt ngôi nhà cổ Nam bộ được Du lịch sinh thái Mỹ Khánh mua lại, có niên đại hơn 100 năm tuổi, là nhà của điền chủ ở Bình Thủy (nay thuộc quận Bình Thủy, TP.Cần Thơ) được trùng tu, bảo dưỡng. Tham quan nhà cổ, du khách sẽ cảm nhận về một không gian cổ xưa, nếp sống, sinh hoạt của những người có địa vị trong xã hội cũ. Phía sau ngôi nhà cổ là làng nghề truyền thống làm bánh tráng và nấu rượu. Nếu khéo tay du khách có thể tự tráng bánh, làm quà biếu người thân, bạn bè và nhâm nhi ly rượu cay với bánh tráng gói cá tai tượng chiên giòn, khách sẽ cảm nhận được hương vị độc đáo khó quên.

Đêm đến nơi đây càng thú vị hơn với nhiều trò chơi như câu cá, thả lưới, hát karaoke, những bài vọng cổ đem đến cho du khách một cảm giác bình yên, thư thả trong không gian mát mẻ của khí trời về đêm...

Rời xa làng du lịch Mỹ Khánh với cảm giác lưu luyến vấn vương về con người và cảnh vật, Mỹ Khánh xứng đáng là đại diện của TP.Cần Thơ nói riêng và miệt đồng bằng “chín rồng” nói chung. Vì nơi đây không những là điểm vui chơi, nghỉ dưỡng mà còn hội tụ đầy đủ nếp sống của người dân đồng bằng Nam bộ xưa và nay, đô thị và dân dã.

theo Báo ảnh Đất Mũi

“Phong Điền chợ nổi trên sông

Bồng bềnh mặt nước chợ đông sớm chiều”

  Đó là câu ca truyền miệng của khách thương hồ về cảnh mua bán tấp nập của chợ nổi Phong Điền, một trong những chợ buôn bán trái cây lớn của Đồng bằng sông Cửu Long, với đầy đủ các loại sản vật miệt vườn như cam, quít, xoài, vú sữa, xa bô, mận, ổi, sầu riêng, măng cụt, chuối...

 Chợ nổi Phong Điền nằm ngay ngã ba sông, một nhánh từ Cần Thơ vào, một nhánh rẽ đi Cầu Nhiếm và một nhánh xuôi về Trường Long (thuộc xã Nhơn Ái, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ), cách thành phố Cần Thơ khoảng 17km. Chợ thường nhóm vào khoảng 4-5 giờ sáng khi mặt trời vừa chớm mọc và đến 7-8 giờ là lúc mặt trời lên cao thì chợ cũng tan dần.

 Từ tờ mờ sáng, những người dân quê đã hối hả bơi chèo chở theo các loại sản phẩm từ vườn nhà ra chợ bán. Ngoài ra, còn có ghe của thương lái từ vùng trên đổ xuống, miệt dưới ngược lên đưa hàng của phố thị và đặc sản của miền xa về nhóm họp làm cho chợ nổi trên sông càng thêm tấp nập. Thiên nhiên và vạn vật như bừng tỉnh giấc bởi tiếng khua nước của những mái chèo, tiếng nổ của các loại động cơ, tiếng ghe xuồng va chạm vào nhau, tiếng gọi chào, nói cười rộn rã của khách đi chợ xen lẫn tiếng í ới ngã giá bán mua...

 Trong chợ nổi có các ghe hàng bán những vật dụng sinh hoạt, công cụ lao động sản xuất như: xuồng, ghe, lá lợp nhà, dao, cuốc, rựa; các dụng cụ đánh bắt thủy sản như: chài, lưới, lờ, lọp... ; các sản phẩm của nghề đan đát như: thúng, rổ, nong, nia, sàng, sịa, cần xé... và các loại hàng bách hóa tổng hợp trong và ngoài nước. Len lỏi khắp nơi là những xuồng “vàm” bán đủ thứ thức ăn: hột vịt lộn, bún nước lèo, bún thịt nướng, cháo lòng, gỏi vịt, hủ tiếu, cà phê...

Hiện nay, trên chợ nổi còn có các dịch vụ mới như: trạm xăng dầu nổi có sức chứa vài ngàn lít bán cho tàu ghe qua lại, tiệm sửa cân, sửa máy, tiệm may nổi phục vụ nhanh cho khách hàng... Nói chung, mặt hàng nào ở phố chợ có thì cũng đều có mặt ở chợ nổi, phục vụ cho những khách hàng mua bán trên sông.

 Đặc trưng cách mua bán ở chợ nổi là sang chuyến: ghe qua ghe, xuồng qua xuồng đã phát sinh một loại dịch vụ mới là “đò”. Đó là những xuồng hoặc ghe nhỏ dùng để chở khách đi chợ, dễ dàng len lỏi, xuôi dọc trên chợ. Dịch vụ này lúc nào cũng đắt khách vì ghe lớn đậu giữa sông, lúc cần lên bờ phải kêu đò, một số tiểu thương và khách hàng trên bờ muốn mua hàng dưới chợ nổi cũng phải kêu đò.

 Ngoài ra, còn có hàng chục tàu đò, vỏ lãi đậu ở bến sông, sẵn sàng đưa du khách tham quan chợ nổi. Chủ tàu đò thường là người địa phương nên có thể kiêm luôn vai trò thuyết minh, hướng dẫn khách. Sau khi tham quan, mua sắm ở chợ nổi, du khách có thể xuôi theo rạch Trà Niền đến thăm mộ nhà thơ yêu nước - Cử nhân Phan Văn Trị, hoặc theo câu hò Cần Thơ về thăm thôn xóm, vườn cây ăn trái, hòa cùng cuộc sống bình dị nhưng ấm nồng tình làng nghĩa xóm của bà con nông dân ở các xã Nhơn Ái, Nhơn Nghĩa, Tân Thới, Trường Lạc... là vùng kinh tế vườn nổi tiếng từ xưa đến nay:

   “Hò ơ...

Trai nào bảnh bằng trai Nhơn Ái

Đầu thì hớt chải tóc tém bảy ba

Mặc piyama khăn rằn quấn cổ

Thấy cô em gái Ba Xuyên ngồ ngộ

Muốn cùng em thố lộ đôi lời

Cấy cày cực lắm em ơi

Theo anh về vườn ăn trái một đời ấm no”.

 Nét độc đáo, riêng biệt và nổi bật của chợ nổi là hình thức “bẹo hàng”. Trước mỗi mũi ghe thường cắm hoặc gác ngang một cây sào dài, bên trên treo lủng lẳng những hàng hóa mà chủ nhân muốn bán. Hình thức “bẹo hàng” này là một nét văn hóa giao thương độc đáo chỉ có ở chợ nổi, không ồn ào, vồn vã, không níu kéo khách nhưng lại có sức thu hút kỳ lạ. Khách mua phải nhìn cây “bẹo” mà tìm hàng.

 Không giống như ở chợ trên bờ, những ghe hàng trên chợ nổi không nhất thiết phải quy tập từng khu theo loại hàng. Đặc biệt nhất là hình thức “bẹo lá bán ghe”. Nếu gặp chiếc ghe “bẹo” một tấm lá lợp nhà nghĩa là người chủ muốn bán chiếc ghe ấy. Các ghe bán hàng dạo thì thay hình thức “bẹo” hàng bằng âm thanh của những chiếc kèn. Có người bấm kèn bằng tay (loại kèn nhỏ, bằng nhựa), có người vừa chèo vừa dùng chân đạp lên kèn (loại kèn lớn, còn gọi là kèn cóc).

 Ghe hàng len lỏi vào bến đậu của các ghe lớn với nhiều loại tiếng kèn khác nhau làm cho các khu chợ thêm huyên náo. Hiện nay, ở chợ nổi có những hình thức “bẹo hàng” hiện đại hơn như những bảng hiệu, hộp đèn, áp phích, băng rôn của các ghe hàng, các cửa hàng nổi...

 Đối với những người mua bán ở chợ nổi, chiếc ghe dùng để chở hàng hóa cũng là căn nhà di động. Mọi hoạt động mua bán, sinh hoạt của gia đình đều diễn ra trên ghe. Khoảng không gian tuy hẹp nhưng cũng đủ gói ghém những vật dụng cần thiết cho cuộc sống hàng ngày.

 Khi chiều về, nhàn nhã sau một ngày bon chen mua bán hoặc rong ruổi trên sông nước tha phương, những khách thương hồ tụ họp lại bên tách trà, ly rượu cùng nhau đờn ca tài tử. Một lớp Nam ai, vài câu vọng cổ quyện trong tiếng đờn kìm, đờn ghi ta ngân vang trên sông nước hữu tình, làm cho lòng người mềm lại. Theo gió đưa xa, tiếng mẹ ru con vừa da diết, thiết tha vừa ẩn chứa nỗi nhớ niềm thương về một chốn quê xa.

 Ngày nay, dẫu đường bộ đã phát triển đến tận những vùng nông thôn hẻo lánh của thành phố Cần Thơ nói riêng, Đồng bằng sông Cửu Long nói chung, nhưng các chợ trên sông vẫn tiếp tục tồn tại, tiếp tục họp tan theo con nước lớn ròng - một nét văn hóa đặc sắc của người dân miền sông nước đồng bằng.

Nhiều người nói rằng giàn gừa cành nhánh đan quyện nhau phủ kín một khu đất  rộng đến  4.000 m2 ở ấp Nhơn Khánh, xã Nhơn Nghĩa (H. Phong Điền, TP. Cần Thơ) có thể là giàn cây tự nhiên lớn nhất  Việt Nam hiện nay.

Từ trung tâm TP.Cần Thơ đi theo hướng Lộ Vòng Cung trên địa bàn xã Mỹ Khánh (H. Phong Điền), qua phà rồi đi tiếp tới chân cầu Rạch Sung, quẹo trái đi theo con đường làng tráng nhựa ngoằn ngoèo, rợp bóng cây ăn trái một đỗi, sẽ thấy tấm bảng bảng vàng, chữ đỏ: Khu di tích văn hóa Giàn Gừa. Qua cổng, lại thấy tấm bảng khác, ghi: Cổ Miếu Bà Thượng Động Cố Hỉ- cũng chữ màu đỏ trên nền sơn vàng. Hai bên cổng là hàng rào sắt trên bờ tường cẩn đá xanh được sơn phết rực rỡ.

Đến đây, từ ngoài cổng đã cảm nhận được sự mát mẻ tỏa ra từ những tàn gừa cao chừng 6-7m, nhánh này đan quyện với nhánh khác, cành nhủi xuống đất đâm rễ thành cây phủ trùm cả khu đất rộng đến 4.000m2. Nhiều nhánh gừa còn “bò” ra  ngoài khuôn viên, khiến khách lạ có cảm giác giàn gừa sẽ còn lan rộng thêm nữa…Ông Nguyễn Hữu Phước (Bảy Phước), Phó ban văn hóa – xã hội Khu di tích văn hóa Giàn Gừa, cho biết vào giữa thế kỷ thứ 19, nơi đây đã có giàn gừa rộng trên 1 ha. Năm Đinh Tỵ (1857), có một người họ Nguyễn từ sông Tiền đến đây khai hoang, đắp đập làm ruộng rẫy-được mọi người  gọi là Cả Nguyễn do ông khẩn được nhiều đất.  Việc khai thác đất chẳng may gây ra hỏa hoạn làm cháy hết giàn gừa. Tai nạn này kéo theo tai nạn khác khá huyền bí là con cháu ông Cả bị bịnh chết rất nhiều. May mắn, có ông thầy ở núi ghé qua, bảo phải trồng lại cây gừa thì mới qua khỏi kiếp nạn; bởi giàn gừa là nơi Bà ngự, nay cây cháy, Bà không chỗ nương náu. Con cháu ông Cả vâng lời trồng lại cây gừa, lập miếu thờ Bà Cố Hỉ bằng cây lá, rồi xây xi măng vào năm 1989.

Ông Bảy Phước cho biết mỗi năm Giàn Gừa có một lễ chính và 2 lễ phụ: Lễ chính vào ngày 28.2 âm lịch (ngày trồng lại gừa và lập Miếu Bà Cố Hỉ, cách nay 155 năm) để cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, làm ăn phát đạt...Đêm trước khi vào lễ chính là đêm nhóm họ, phục vụ văn nghệ, đờn ca tài tử. Sáng ngày 28 cúng heo trắng, có múa bóng rỗi. Tục cúng heo trắng, chè, xôi, bông hoa, múa bóng có từ sau 1975, trước đó chỉ cúng đầu heo. Ngoài ra Giàn Gừa còn 2 lễ phụ vào ngày 27.7 (Ngày Thương binh – Liệt sĩ) và ngày 22.12 (Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam), vì nơi đây từng là nơi đóng quân, là căn cứ cách mạng trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của nhân dân ta. Trong khuôn viên Giàn Gừa, bên phải cổng vào có Đền thờ Bác Hồ và bàn thờ Mười cô gái hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc mới được xây dựng.

Năm 2009, Giàn Gừa trở thành khu di tích văn hóa, được đầu tư sửa sang khá nhiều. Ngoài xây hàng rào với 2 tấm bảng chính, còn đắp tượng 2 con kỳ lân màu vàng chói chào đón khách vào cổng; tượng cọp trắng-cọp vàng hầu 2 bên Miếu Bà Cố Hỉ... Dù ở một nơi heo hút nhưng khách từ các tỉnh, thành vùng ĐBSCL và TP.HCM đến viếng Giàn Gừa ngày càng đông. Năm ngoái, riêng dịp lễ Quốc khánh 2.9 đã có hơn 2.000 khách đến viếng và đặc biệt là dịp lễ cúng chính,  lượng khách đến dự lên đến hơn 6.000 người, khiến Ban quản lý phải mướn lực lượng bảo vệ trông giữ xe.

Ông Bảy Phước cho biết, bình quân mỗi năm khách thập phương đến cúng khoảng 60-70 triệu đồng. Số tiến này dùng để nâng cấp khu di tích, xây dựng nhà nghỉ cho bà con đến tham quan, cấp tiền cho người nghèo, thanh niên đi nghĩa vụ quân sự... Đây là việc làm hợp đạo lý của Ban quản lý Khu di tích văn hóa Giàn Gừa – một điểm tham quan du lịch sinh thái, một giá trị di sản văn hóa-thiên nhiên độc đáo, ít nơi nào có được.

Xuyên qua những vườn dâu, sầu riêng, măng cụt xum xuê, trĩu quả dọc theo những con rạch nhỏ, dài, bàng bạc nước phù sa, qua nhiều cây cầu gỗ, xi măng thô sơ, trên con đường vắng vẻ còn nét hoang sơ, bạn sẽ đến một khu vườn rộng rãi, thoáng mát có rất nhiều cây cảnh, cây ăn quả và những ao, chuôm với rất nhiều bông sen, bông súng, bèo dại cùng tràm, bạch đàn, cát đằng, đan xen trong một tổng thể hài hòa với những ngôi nhà thủy tạ, nghỉ mát có kiến trúc nhẹ, đẹp mắt.

Di chỉ Bưng Đá Nổi - Lung Cột Cầu được phát hiện cách đây vài mươi năm do sự tình cờ. Khi đào mương, lên liếp trồng cây, mò cua, bắt cá... trong những lung, bàu, mương rạch tự nhiên, con người đã nhặt được một số mảnh sành sứ, ấm chén, tượng đá, mảnh vàng thuộc niên đại văn hóa Óc Eo. Vào những năm 1990, Viện Khảo cổ Trung ương đã có cử đoàn khảo sát đến ấp Nhơn Thành, xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền để tiến hành thăm dò, khai quật.

Qua những kết quả của khảo cổ học và những tư liệu, thư tịch cổ, người ta đã đủ cơ sở khẳng định rằng, trước người Chân Lạp (Khmer) đã từng có một sắc dân với nền văn minh, văn hóa Hindu gốc Nam Á xuất hiện, sinh sống, định cư, và mất đi trên bản đồ lưu vực sông Mekong một thời gian khá lâu.

Lung Cột Cầu - Bưng Đá Nổi theo lời kể lại của dân gian, xưa kia là một vùng đầm lầy hoang dại. Người ta đã gặp rất nhiều cọc gỗ lớn trong một số ao, bàu quanh vùng, ở độ sâu 2, 3 m dưới lớp phù sa thực vật. Người ta cũng phát hiện nhiều tảng đá xanh, hình khối chữ nhật đã được gia công, “nổi” lên trong cái ao của khu di tích hiện nay. Cùng với những di vật bằng gốm, đồng, vàng, cùng với những xương thú lớn đã hóa thạch, những chuyên gia đã khẳng định dưới nền đất phù sa của Bưng Đá Nổi - Lung Cột Cầu cách đây trên 1.500 năm đã có cư dân Phù Nam cổ sinh sống thành một cộng đồng khá phồn thịnh. Nguyên nhân nào mà nền văn minh Óc Eo rực rỡ, có một địa bàn rất rộng khắp Đông và Tây Nam bộ bị suy tàn, mất dấu vẫn chưa có lời giải đáp thỏa đáng.

Bưng Đá Nổi - Lung Cột Cầu hiện nay là một điểm tham quan du lịch văn hóa và sinh thái. Vào các dịp lễ hội lớn nơi đây thường tổ chức các loại hình sinh hoạt nghệ thuật khá hoành tráng. Do cảnh quan thơ mộng, trữ tình, nơi đây thường có các đoàn nghệ thuật đến quay phim, dựng cảnh.

Từ tháng 6 đến tháng 11, du khách khi đến Cần Thơ sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước màu vàng ngon mắt của những chùm dâu Hạ Châu, treo lủng lẳng dọc hai bên đường tỉnh lộ 923 vào trung tâm huyện lỵ Phong Điền.

Tuy xuất hiện muộn hơn các loại trái cây khác ở đây như: dâu bòn bon, dâu da xanh (dâu bà mụ), dâu xiêm, chôm chôm…, nhưng với những ưu điểm vượt trội về hình dáng, màu sắc và chất lượng, dâu Hạ Châu rất được ưa chuộng và đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Phong Điền.

Theo những “lão nông tri điền” nơi đây, người tạo ra giống dâu Hạ Châu đầu tiên là ông Lê Quang Minh (tức Ba Minh), ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền vào khoảng thập niên 60 của thế kỷ trước. Lúc bấy giờ Phong Điền là vùng chuyên canh về cam mật, nhưng vào khoảng năm 1980, cây cam bị bệnh vàng lá gân xanh khiến nông dân thiệt hại rất nhiều. Chính vì thế, gia đình ông Ba Minh quyết định chuyển đổi giống cây trồng mới thích hợp hơn với vùng đất phù sa nước ngọt, và cây dâu đã được lựa chọn.

Để cây dâu thụ phấn tốt, đậu trái nhiều, có vị ngọt đậm đà hơn, ông Ba Minh đã mày mò nghiên cứu bằng cách ghép các đọt dâu. Và để phân biệt với các loại dâu khác, ông đặt tên giống dâu này là Hạ Châu. Nhanh chóng sau đó, “tiếng lành đồn xa”, dâu Hạ Châu được thị trường trong và ngoài nước như Campuchia, Lào chấp nhận. Kể từ đó, giống dâu này được nhân rộng ra khắp các xã ở huyện Phong Điền. Năm 2006, dâu Hạ Châu được công nhận thương hiệu là đặc sản của huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Dâu Hạ Châu chín có màu vàng nhạt, da căng mọng, vị ngọt thanh và hơi chua rất hấp dẫn. Chỉ bỏ ra khoảng 20.000 đồng, bạn đã có thể sở hữu một cân dâu Hạ ngọt, mát. Theo một chủ vườn dâu ở Phong Điền, du khách khi đến đây tham quan và mua dâu Hạ Châu cần lưu ý để tránh nhầm loại dâu khác. Đó là dâu Hạ Châu trái tròn như trái mù u, vỏ mỏng, trái chín da màu trắng ngà, ruột chín màu trắng trong, cuống nơi lá đài vẫn còn nguyên khi chín, có vị ngọt đậm, sau khi ăn sẽ thấy chua nhẹ. Còn dâu xiêm trái thon dài, chín da có màu vàng cam; dâu bòn bon trái tròn, đít nhọn, chùm trái ngắn, chín da có màu cam…

Còn gì thú vị hơn khi được tham quan và khám phá vườn dâu Hạ Châu ở Phong Điền, được thư giãn dưới những bóng dâu râm mát, trên cành lúc lỉu những chùm quả chín. Với tay hái một chùm dâu Hạ Châu và lột từng múi cho vào miệng nhai một cách từ tốn, bạn sẽ thấy vị chua nhẹ, ngọt thanh. Và, bỗng từ đâu đưa lại cơn gió mát lành như xua tan đi những giọt mồ hôi còn đọng lại trên lưng áo.

Trong những năm gần đây, Phong Điền là một trong những điểm phát triển mô hình du lịch sinh thái vườn, du lịch làng nghề kết hợp với ẩm thực ở TP Cần Thơ. Do đó, du khách khắp nơi đến Phong Điền ngày một đông dần. Và dâu Hạ Châu là một trong những loại trái đặc sản được du khách tham quan tìm mua thưởng thức cũng như mang về nhà làm quà biếu cho người thân.

Vị trí địa lý:

• Đông giáp quận Ninh Kiều, quận Cái Răng.
• Tây giáp huyện Cờ Đỏ.
• Nam giáp tỉnh Hậu Giang.
• Bắc giáp quận Bình Thủy, quận Ô Môn.

Hành chính:

Huyện Phong Điền được chia thành 6 xã và 1 thị trấn gồm:

• Xã Nhơn Ái
• Xã Nhơn Nghĩa
• Xã Tân Thới
• Xã Giai Xuân
• Xã Mỹ Khánh
• Xã Trường Long
• Thị trấn Phong Điền

Lịch sử:

• Ngày 26 tháng 5 năm 1966, Quận Phong Điền thuộc tỉnh Phong Dinh được thành lập trên cở sở tách một phần đất của các quận Châu Thành, Phong Phú, Thuận Nhơn trước đó. Quận Phong Điền khi đó gồm 5 xã : Nhơn Nghĩa, Nhơn Ái, Trường Long, Mỹ Khánh, Cầu Nhiếm.
• Sau ngày 30 tháng 04 năm 1975, Phong Điền bị giải thể sáp nhập vào huyện Châu Thành, tỉnh Tỉnh Hậu Giang.
• Ngày 06 thành 11 năm 2000, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 64/2000/NĐ-CP, về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Châu Thành để tái lập huyện Châu Thành A thuộc tỉnh Cần Thơ.
• Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc Hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 22/2003/QH11, về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Chia tỉnh Cần Thơ thành thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương và tỉnh Hậu Giang. Theo đó, Huyện Châu Thành A thuộc tỉnh Hậu Giang.
• Ngày 02 tháng 01 năm 2004, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 05/2004/NĐ-CP, về việc thành lập các quận Ninh Kiều, Bình Thủy, Cái Răng, Ô Môn, các huyện Phong Điền, Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh, Thốt Nốt và các xã, phường, thị trấn thuộc thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương. Theo Nghị định đó, tách các xã Nhơn Ái, Nhơn Nghĩa, Trường Long của huyện Châu Thành A hợp với các xã Mỹ Khánh, Giai Xuân của thành phố Cần Thơ cũ và xã Tân Thới của huyện Ô Môn cũ để thành lập huyện Phong Điền thuộc thành phố Cần Thơ. Huyện Phong Điền có 6 xã là: Nhơn Ái, Nhơn Nghĩa, Trường Long, Mỹ Khánh, Giai Xuân, Tân Thới. Huyện lỵ đặt tại xã Nhơn Ái.
• Ngày 16 tháng 01 năm 2007, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 11/2007/NĐ-CP, về việc điều chỉnh địa giới hành chính xã, phường; thành lập phường, thị trấn thuộc các quận Ninh Kiều, Ô Môn và các huyện Phong Điền, Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ. Theo đó, thành lập thị trấn Phong Điền thuộc huyện Phong Điền.

---

Di tích và địa danh nổi tiếng:

• Dâu Hạ Châu - H. Phong Điền.
• Bưng đá nổi - Lưng Cột Cầu - bến phà Rạch Sung, Lộ Vòng Cung, H. Phong Điền.
• Giàn dừa khổng lồ - Ấp Nhơn Khánh, Xã Nhơn Nghĩa, H. Phong Điền.
• Chợ nổi Phong Điền - H. Phong Điền.
• Làng du lịch Mỹ Khánh - 335 Lộ Vòng Cung, Mỹ Khánh, H. Phong Điền.
• Vườn du lịch sinh thái Giáo Dương - H. Phong Điền.
• Khu di tích lịch sử - Văn hoá Mộ nhà thơ yêu nước Phan Văn Trị - H. Phong Điền.
• Di tích lịch sử - văn hóa Chiến thắng Ông Hào - H. Phong Điền.